Helgafellshverfi í mikilli uppbyggingu

Deiliskipulag 5. áfanga Helgafellshverfis sem er í auglýsingu.

Ásgeir Sveinsson

Uppbygging í Helgafellshverfi er komin vel á veg, fjöldi fólks er fluttur á svæðið og glæsilegur grunnskóli farinn að þjónusta nýja íbúa Mosfellsbæjar.
Hið stóra hverfi hefur að mestu byggst upp í samræmi við rammaskipulag sem samþykkt var af bæjarstjórn Mosfellsbæjar árið 2005. Fyrsti áfangi var miðsvæði hverfisins sem jafnan nefndist „Augað“. Þar er vönduð og þétt byggð næst þjónustunni. Síðan hafa tveir vel heppnaðir áfangar fullbyggst í kjölfarið, 2. og 3. áfangi.
Framkvæmdir í 4. áfanga Helgafellshverfis hófust árið 2020 og er það Byggingafélagið Bakki ehf. sem sér um uppbyggingu á því svæði. Byggðarmynstur 4. áfanga einkennist helst af sérbýli bæði sem einbýli og raðhús en einnig verður úrval eigna í smærri tveggja og þriggja hæða fjölbýlishúsum.

Á fundi skipulagsnefndar Mosfellsbæjar þann 21. október sl. var samþykkt að setja í auglýsingu deiliskipulag fyrir 5. áfanga Helgafellshverfis. Í 5. áfanga er gert ráð fyrir að verði um 150 íbúðareiningar, mestmegnis einbýlis-, par- og raðhús. Auk þess verða nokkur lágreist tveggja hæða fjölbýli neðst í áfanganum. Þannig njóta allar lóðir útsýnis og sólarátta. Síðan er svo gert ráð fyrir í skipulaginu lóð undir 5 íbúða búsetukjarna fyrir fólk með fötlun. Hönnun skipulagsins hefur tekist einstaklega vel og þá sérstaklega að laga það vel að umhverfinu í kring. Það er því óhætt að segja að 4. og 5. áfangi Helgafellshverfis verði mjög góð viðbót við það glæsilega hverfi sem hefur verið að byggjast upp í suðurhlíðum Helgafells.

Helga Jóhannesdóttir

Markmið deiliskipulags hverfisins eru meðal annars að móta byggð sem sé til þess fallin að stuðla að góðu mannlífi, tryggja góð tengsl við umhverfið og gott fyrirkomulag stíga, gatna og opinna svæða. Byggð mun auk þess stuðla að góðri skjólmyndun fyrir svæðið í heild. Gata hins nýja áfanga mun bera heitið Úugata, eftir persónunni Úu úr bókinni Kristnihald undir Jökli eftir Halldór Laxness.
Mosfellsbær er eigandi þessa landskika og mun því sveitarfélagið annast úthlutun nýrra lóða á næsta ári. Það þykir frekar sjaldgæft því eins og margir vita er mikið land innan landamerkja Mosfellsbæjar í einkaeigu.

6. áfangi næstur í röðinni
Uppbygging mun svo halda áfram og því hefur verið ákveðið að auglýsa skipulagslýsingu fyrir 6. áfanga Helgafellshverfis. Um er að ræða nyrsta hluta hverfisins fyrir norðan Ásahverfið og er þar gert ráð fyrir 90 nýjum sérbýliseignum.
Auk ofangreindra áfanga er svokölluð Helgafellstorfa á skipulagi Helgafellshverfisins, en það er svæði í kringum Helgafellsbæina gömlu. Þar er gert ráð fyrir byggð í framtíðinni.
Í framhaldi af nýbyggðum glæsilegum Helgafellsskóla þar sem er bæði grunn- og leikskóli, hefur verið ákveðið að byggja annan leikskóla í hverfinu. Áætlað er að hann verði svo tilbúinn árið 2023. Verða þessar frábæru byggingar barna og ungmenna hjarta hverfisins.
Það er ánægjulegt að geta aukið framboð lóða fyrir íbúðahúsnæði í Mosfellsbæ. Þetta fallega hverfi er með frábæra staðsetningu, sérstaklega fjölbreytt og fallegt, þar sem stutt er í náttúru Mosfellsbæjar, góðar gönguleiðir, skóla og aðra þjónustu.

Ásgeir Sveinsson
formaður bæjarráðs og skipulagsnefndar.
Helga Jóhannesdóttir
nefndarmaður í skipulagsnefnd.

Forn klukkuómur frá 9. öld í Mosfellsdalnum

Björn Pétursson

Ævaforn kirkjuklukka í Mosfellskirkju frá frumkristni á Íslandi.

Mosfellsdalurinn hefur verið sögusvið merkra atburða sem tengjast kristninni, allt frá kristnitökunni á Íslandi er Grímur Svertingjason lögsögumaður að Mosfelli er skírður, þegar kristnin var lögtekin á Alþingi, en hann var giftur Þórdísi Þórólfsdóttir bróður- og stjúpdóttur Egils Skallagrímssonar, lét Grímur fljótlega reisa kirkju að Hrísbrú um 1001-1002, en sú kirkja er síðan ofan tekin að Hrísbrú, er Grímur hafði látið gera og kirkja reist að Mosfelli, lætur Þórdís þá flytja Egil Skallagrímsson til kirkju að Mosfelli.

Hundrað og tuttugu árum fyrr verður atburður, sem átti eftir að tengja sögu kirkjunnar á Mosfelli við landnámsmanninn Örlyg Hrappsson, sem nemur land í landnámi Helga Bjólu Ketilssonar frænda síns, sem gefur honum land milli Mógilsár og Ósvifslækjar á Kjalarnesi um 880, reisir hann þar kirkju kennda við Esjuberg, hefst þá sagan sem tengir kirkjuna kennda við Esjuberg frá um 880 og kirkjuna á Mosfelli um 1523.

Landnámsmaðurinn Örlygur Hrappsson kemur til Ísland frá Iona á Suðureyjum við vesturströnd Skotlands, en áður ákveður hann þó að mennta sig í hinum virta klausturskóla Kólumba á Iona, ásamt Kolli fóstbróður sínum, en frá árinu 865 var klaustrið á Iona á suðureyjum við vesturströnd Skotlands, nefnilega undir stjórn ábóta sem hét Federach mac Cormaic, hann leggur honum til kirkjuviðinn til að reisa kirkjuna kennda við Esjuberg; gullpening, vígða mold til að leggja undir hornstafi kirkjunnar, plenarium (írska messubók) og járnklukku vígða, en járnklukkan góða, er sú sem vefur saman söguþráð kirkjunnar sem kennd er við Esjuberg og kirkjunnar á Mosfelli.

Járnklukkan vinstra megin við altarið í nýju Mosfellskirkjunni, vígð 4. apríl 1965.

Járnklukkan góða er sú sama sem Halldór Kiljan Laxness skrifar um í Innansveitarkroniku bls 179–180, er hann lýsir kirkjuklukkunni (járnklukkunni) sem kom úr Mosfellskirkju eldri (1852-1888) og segir m.a :
Ramböldin eru fest ofan í klukkuhöfuðið með digrum koparlykkjum og mynda sexálma krónu (6–skipta) er klukkan hrjúf áferðar; hvorki kólfur né króna steypt, aðeins óvandlega hamrað.
Skrautrendur tvær sem ganga kringum bumbuna (krónuna), uppi og niðri í meira lagi skakkar, gerðar í mótið fríhendis eftir auganu.
Fróðleg væri að vita hvar svona klukka hafi verið steypt síðan fyrir árið 1000, en að dómi fornleifafræðinga virðist hún vera frá níundu öld, var klukkan fest upp í kórnum vinstra megin við altarið í þessari nýju kirkju á Mosfelli vígð 4. apríl 1965.
„Það er einginn efi á því að þessi klukka geymir hljóm síðan úr fornöld.
Tónn hennar er mikill í sér, lángur og skær og dvín titrandi.
Presturinn sagðist ætla að hríngja henni sjálfur við barnaskírnir af því hljómurinn í henni væri svo fallegur meðan hann væri að deyja út.“

Ferðalag kirkjuklukkunnar (járnklukkunnar) úr kirkjunni kenndri við Esjuberg um 1269-1275, hefst þegar Árni Þorláksson Skálholtsbiskup (1269-1298) tekur kirkjuklukkuna (járnklukkuna) um 1269, er hafði verið spillt af ryði, lét búa og líma öll blöðin í kjölinn, en eftir viðgerðina í Skálholti um 1275 fer kirkjuklukkan (járnklukkan) að Hofi á Kjalarnesi í hálf kirkjuna og er hún þar til um 1523, þegar Ögmundur Pálsson verður Skálholtsbiskup (1521-1541), færist þá kirkjuklukkan (járnklukkan) frá hálf kirkjunni að Hofi á Kjalarnesi í Mosfellskirkju frá um 1523, en hverfur þá af sjónarsviðinu, og verður aftur sýnileg, þegar hún birtist í klukkuturninum á Mosfellskirkju eldri (1852–1888).

Kirkjuklukkan (járnklukkan) hverfur síðan aftur af sjónarsviðinu 1888, er saga hennar þekkt úr Innansveitarkroniku Halldórs Kiljan Laxness, þar til hún birtist síðan aftur í nývígðri Mosfellskirkju 4. apríl 1965, þar sem hún er fest upp vinstra megin við altarið, en þarna er hún með sinn fornaldarhljóm frá 9. öld, sem óskilgetið barn, sem bíður þess að uppruni hennar verði sannaður, og telst þá vera elsta kirkjuklukka Íslands um 1150 ára.

Björn Pétursson

Helgafellshverfi – nýir áfangar og nýr vegur

Stefán Ómar Jónsson

4. áfangi
Eins og íbúar í Helgafellshverfi hafa eflaust orðið varir við eru hafnar framkvæmdir við 4. áfanga í Helgafellshverfi og miðar þeim vel í höndunum á traustum byggingaraðila, Byggingarfélaginu Bakka ehf.

5. áfangi
Á síðasta fundi skipulagsnefndar var til umræðu uppbygging á 5. áfanga í Helgafellshverfi og er sá áfangi alfarið á hendi Mosfellsbæjar, bæði að skipuleggja og í framhaldinu að úthluta þeim lóðum sem þar verða til.
Í 5. áfanga er ráðgert að íbúðir verði í fjölbýlishúsum, raðhúsum, parhúsum, einbýlishúsum auk búsetukjarna og verða áformin kynnt íbúum og hagsmunaaðilum svo sem skipulagslög gera ráð fyrir.

Vegtenging austur úr Helgafellshverfi
Á þessum sama fundi skipulagsnefndar varð umræða um vegtengingu austur úr Helgafellshverfi þar sem fulltrúi Vina Mosfellsbæjar lét bóka eftirfarandi. „Fulltrúi Vina Mosfellsbæjar minnir á að hann hefur í tvígang flutt tillögu um að þegar verði hafinn undirbúningur að gerð vegar austur úr Helgafellslandi og mun fylgja þeim tillöguflutningi eftir“.
Vegur austur úr Helgafellshverfi er á aðalskipulagi Mosfellsbæjar, vegurinn er ráðgerður og nauðsynlegur og hefjast þarf handa við undirbúning lagningar hans svo fljótt sem verða má.

Stefán Ómar Jónsson,
bæjarfulltrúi Vina Mosfellsbæjar.

Ófærð í Mosfellsbæ

Sveinn Óskar Sigurðsson

Í nýliðnum mánuði kom fram í fréttum að fyrrverandi forseti Íslands kæmist ekki lengur með góðu móti í reglulegan göngutúr um Mosfellsbæ.
Ástæða þess er að samgöngumannvirki fyrir gangandi til og frá heimili hans meðfram Varmá væru ekki aðeins torfær heldur ófær. Hafði Varmáin blessunin bólgnað nokkuð og flæddi yfir bakka sína. Forsetinn fyrrverandi reyndi að fara með löndum og birti athugasemd sína á Twittersíðu sinni á enskri tungu. Stillti hann athugasemdum sínum í hóf en engu að síður fengu þær heimsathygli.
Í 3. ml. 3. mgr. yfirmarkmiða 6. kafla um staðarmótun og landslagsvernd, sem lesa má í tillögu Skipulagsstofnunar til umhverfis- og auðlindaráðherra að landsskipulagsstefnu (2015-2026) frá í febrúar sl., segir: „Eins getur húsum, götum í þéttbýli, vegum í sveitum og útivistarstígum verið þannig fyrir komið að fólki gefist tækifæri til að skynja og öðlast nýja sýn á landslag viðkomandi svæðis.“ Þessi texti á vel við hvað umhverfið meðfram Varmá varðar.

Svo virðist sem bæjaryfirvöld hafi eitthvað tjáð sig um málið. Segir sagan að ástæðan fyrir því að útivistarstígurinn væri forsetanum fyrrverandi ófær sé sú að íbúar við Varmá vildu ekki fórna landi sínu svo hemja mætti á sem væri á náttúruminjaskrá.
Svo virðist sem að deilur hafi staðið í áraraðir og Mosfellsbær ákveðið að friða ána alla árið 2012 til að lægja öldurnar. En Varmá tók þessu greinilega fálega enda flæðir hún enn yfir bakka sína, nú víðs fjarri heimili fyrrverandi forsenda landsins eða í um 300 metra fjarlægð. Fullyrt er að einhver skýrsla hafi verið tekin af forsetanum fyrrverandi af hálfu Mosfellsbæjar en engar spurnir eru af henni og hún líklega flotið hjá kerfinu í vorleysingum.

Mynd tekin við göngustíg á bökkum Varmár í Mosfells­bæ. Ljósmyndari: Ólafur Ragnar Grímsson, fv. forseti Íslands og íbúi í Mosfellsbæ.

Fyrir leikmenn, m.a. þá sem ekki hafa komið nálægt opinberri stjórnsýslu svo nokkru nemi, virðist sem þarna þurfi tvo til þrjá vaska menn með skóflu í tvo til þrjá daga svo leysa megi vandann. En það þarf víst að bíða eftir skýrslunni.
Samkvæmt forstöðumanni Þjónustu- og samskiptadeildar Mosfellsbæjar, sem er jafnframt staðgengill bæjarstjóra í erfiðum málum, er Varmá á náttúruminjaskrá eins og að framan er getið.
Ekki má lesa úr þeirri tilvitnun, sem finna má á vef Fréttablaðsins 17. september 2021, annað en að fyrrverandi þjóðhöfðingi okkar verði að búa við torfæra stíga mun lengur en vænta mátti. Sama á einnig við um aðra bæjarbúa sem bregða sér reglulega í göngutúra í Mosfellsbæ.
Rétt er hér að ítreka að friðun árinnar allrar gekk í gildi 2012 en gildandi deiliskipulag, sem gerir ráð fyrir útivistarstíg með Varmánni, er frá árinu 2004. Því hefði verið í lófa lagið, þ.e. í tíð fyrri meiri hluta Sjálfstæðisflokks og VG, að koma málum þannig fyrir að göngustígar séu fremur færir en torfærir og hvað þá ófærir. Til að tryggja upplýsingaflæði og gagnsæi gagnvart bæjarbúum hefur bærinn merkt stíga torfæra.
Reikna má með að rosknir íbúar Mosfellsbæjar þurfi nú að ráða til sín fjallaleiðsögumenn áður en haldið er í göngutúr um bæinn, a.m.k. meðfram Varmánni.
Mosfellsbær rekur hér metnaðarfulla stefnu sem byggir á verkefninu Heilsueflandi samfélagi. Þar er sérstök áhersla lögð á hreyfingu og útivist. Ítrekað er mikilvægi þess að „einstaklingar á öllum aldri hafi tækifæri til að þroskast í leik og starfi, að hægt sé að bæta hið manngerða og huga að félagslegu umhverfi íbúa.“
Um lífsgæði segir: „Hér er einnig komið inn á heilsusamlegt húsnæði og umhverfi fyrir alla.“. Yfir þessu verkefni er stýrihópur sem ætti að standa með forsetanum fyrrverandi og þrýsta á úrbætur áður en vetur konungur gengur í garð. Það er ekki auðsamið við hann þegar allt frýs.

Sveinn Óskar Sigurðsson, fulltrúi Miðflokksins
í bæjarráði og bæjarstjórn Mosfellsbæjar.

Andlegt ferðalag

Í lífi manna gengur mismikið á en hjá flestum safnast upp með tímanum atvik og tilfinningar sem erfitt getur verið að vinna úr. Sumt er meðvitað en annað ómeðvitað og það getur verið erfitt að átta sig á því.
Ég er þarna engin undantekning og fann ég að eitthvað var ekki eins og það átti að vera. Eitthvað hafði slokknað innra með mér. Ég hélt samt áfram því ég þurfti að sjá fyrir mér og mínum! Það kom svo að því að ég varð algerlega búinn á því, gleðin var horfin úr lífi mínu og ég vissi ekki hvað ég vildi eða þurfti. Mér fannst fólk ráðskast með mig, bæði persónulega og í vinnu.
Þó ég hefði einhverjar skoðanir stóð ég ekki á þeim heldur flaut bara með en var ekki ánægður. Ég hafði lítið sjálfsálit og dæmdi mig hart ef eitthvað gekk ekki eins og ég vildi. Mér leið ekki vel, einangraði mig og sinnti ekki mínum eigin þörfum. Mér fannst ég hafa misst stjórnina á lífinu.
Dag einn hitti ég vin sem greinilega tók eftir breytingu á mér og kannaðist sjálfur við ástandið. Hann fór að segja mér frá hvernig hann hafði endurskoðað líf sitt með aðferðum 12 sporanna og hvernig hann hafði náð tökum á lífi sínu á ný. Hann lýsti því hvernig það að skoða líf sitt á þennan hátt, fékk hann til að koma auga á ýmislegt sem betur mátti fara.
Á einum vetri hafði hann náð góðum tökum á lífi sínu á ný. Hann tileinkaði sér nýjan lífstíl þar sem hann notar aðferðir 12 sporanna til að tækla lífið og tilveruna. Með því varð hann aftur sáttur við líf sitt, sig og sína.
Vinur minn hvatti mig til að koma með sér á sporafund hjá Vinum í bata og athuga hvort ég fyndi þar leið fyrir mig. Ég varð hissa því ég hélt að 12 sporin væru eingöngu fyrir þá sem ættu við áfengis- eða fíkniefnavanda að stríða.
Það er skemmst frá því að segja að ég sló til og fór í 12 sporin og get nú ekki hugsað mér lífið án þeirra. Með hjálp sporanna tileinkaði ég mér nýjan lífstíl sem gerði mér kleift að ná tökum á lífinu, finna gleðina á ný og lifa í sátt við sjálfan mig og aðra.

Vinir í bata er hópur karla og kvenna á öllum aldri sem hafa tileinkað sér Tólf sporin til að vinna úr sínum málum hvort sem er úr fortíð eða í nútíð.

Kynningarfundur verður í safnaðarheimili Lágafellskirkju að Þverholti 3, miðvikudaginn 6. október kl. 19.30. Næstu þrjú miðvikudagskvöld eftir það verða opnir fundir til frekari kynningar en 27. október, kl 19.30 er síðasta tækifærið til að slást í hópinn þennan veturinn því eftir það verður hópnum lokað og hin eiginlega 12 spora vinna hefst.
Bestu kveðjur

Vinur í bata

Ádrepa

Guðjón Jensson

Mörgum hefur ofboðið grasslátturinn á vegum Mosfellsbæjar í sumar sem leið. Oft hefur kappið borið skynsemina ofurliði en nú virðist þessi sláttustefna hafa færst heldur betur í aukana. Verið var að þessu sinni að fram yfir lok september og jafnvel enn verið að slá þá þessar línur eru ritaðar. Það ætti að vera sjaldséð að blettir séu hafðir snöggslegnir að hausti.

Allir skynsamir garðeigendur hætta slætti um mánuði fyrr og leyfa grasinu að vaxa síðsumars og hafa grasblettina dálítið loðna yfir veturinn. Það kemur í veg fyrir kal og að mosi nái sér á strik.
Þessi grassláttarstefna bæjarfélagsins hlýtur að kosta verulega háar fjárhæðir sem mætti verja í annað þarflegra eins og að lagfæra göngustíginn sunnan við Varmá ofan við Dælustöðina. Það aðgerðarleysi er bæjaryfirvöldum vægast sagt til mjög mikils vansa.

Mosfellsbær er þekktur fyrir að vera mikill útivistarbær. Óvíða eru jafn margar skemmtilegar gönguleiðir og hér enda fjölbreytni mjög mikil. Vinsælar gönguleiðir eru á Úlfarsfell, Helgafell, Reykjaborg, Reykjarfjall, Mosfell og fleiri mosfellsk fjöll. Nýverið var bætt gönguleið við Bringur áleiðis að Helgufossi en betur má ef duga skal.
Mætti ekki verja sláttupeningnum fremur í að bæta stígakerfi innan bæjarmarkanna en hvarvetna eru verkefni? Ýmsar leiðir mætti skoða.

Hestafólkið í Mosfellsbæ þarf beitarhólf og slægjur og hafa hestar bæjarbúa verið fluttir jafnvel landshornanna á milli, í og úr sumarbeit. Einnig hefur heyskapur farið fram utan Mosfellsbæjar hestafólkinu til mikillar fyrirhafnar og kostnaðar. Víða mætti nýta slægjur bæjarins í þágu hestafólks. Ég fæ ekki skilið annað en að hafa mætti fyrirmyndar samstarf bæjaryfirvalda við Hestamannafélagið Hörð um þessi mál enda eru hestar bæði umhverfisvænni og hagkvæmari í rekstri en sláttuvélar.

Við þurfum að forgangshraða verklegum framkvæmdum. Víða hafa verið gerð mjög alvarleg mistök eins og við skipulag neðst í Súluhöfða þar sem betur hefði mátt vanda til undirbúnings verka. Meira tillit hefði mátt taka til þeirra húseigenda sem fá allt í einu hús örstutt frá sinni lóð, beint framan við stofugluggann sinn í stað góðs útsýnis yfir Leirvoginn og til Esjunnar. En það er efni í aðra grein.

Guðjón Jensson
arnartangi43@gmail.com

Fræðsluganga

Úrsúla Jünemann

Eins og lesa má á vef Mosfellsbæjar skipulagði Mosfellsbær, í samstarfi við Hið íslenska náttúrufræðifélag, fræðslugöngu um Blikastaðakró þann 5. september.
Járngerður Grétarsdóttir grasa­­- fræðingur fræddi fólk um plöntulífið sem fyrir augu bar. Þó að flestar plöntur séu á þessum árstíma ekki lengur í blóma er ekki síður skemmtilegt að læra að þekkja þær á fræi og blöðum. Hrefna Sigurjónsdóttir líffræðingur sagði frá lífríkinu í fjörunni.
Blikastaðakró, þar sem Úlfarsá rennur í sjóinn, er með mjög næringarríka fjöru og spennandi að skoða. Mikið af mismunandi tegundum af þangi og þara er þar að finna. Margæsirnar sem eru á leið frá varpstöðvum sínum á Norðuríshafsströndum til Írlands á haustin stoppa á Íslandi til að næra sig og er eyjan okkar eins konar bensínstöð tvisvar á ári.
Þátttakendur í göngunni skoðuðu einnig alls konar skeljar, kuðunga og hrúðurkarla á steinum. Í leirunum lifa sandormar og burstaormar sem margir fjörufuglar gæða sér á.
Góð þátttaka var og gaman að það voru börn með í göngunni og hversu áhugasöm og virk þau voru í að skoða og fræðast. Ég skora á Mosfellsbæ að stofna til annarrar svona fræðslugöngu snemmsumars þegar fyrstu plönturnar byrja að blómstra og fuglalífið er í fullu fjöri.
Takk fyrir þessa velheppnaða haustgöngu.

Úrsúla Jünemann

Drengirnir okkar í vanda

Karl Gauti Hjaltason

Drengirnir okkar eiga í vanda. Þjóðfélaginu hefur mistekist að styðja við þá á viðkvæmum tíma mótunaráranna, efla þá og þroska á þeirra eigin forsendum. Á sama tíma hefur verið dýrmætt að sjá stöðu stúlkna batna á undanförnum árum, þó vissulega megi þar margt bæta ennþá. En drengirnir mega ekki gleymast.
Slæm staða drengja er eitthvert alvarlegasta vandamál íslensks samfélags í dag. Síðustu ár hafa þúsundir einstaklinga lokið grunnskóla sem munu eiga erfitt uppdráttar í lífinu. Afleiðingarnar eru alvarlegar og margvíslegar, fyrir drengina sjálfa og fyrir samfélagið allt.

Grafalvarleg staða
Sjálfsvíg eru algengasta ástæða dauðsfalla af hjá ungum mönnum. Ef litið er til tíðni sjálfsvíga er hlutfall karla 87% á árinu 2015 í yngsta aldurshópnum, 15 til 35 ára. Komið hefur fram að lestrarvandi drengja við útskrift úr grunnskólanum er geigvænlegur. Árlega ljúka 700 drengir grunnskólanámi án þess að vera þokkalega læsir. Er það boðlegt skólakerfi? Aðeins 30% þeirra sem ljúka meistaragráðu úr háskólanum eru karlar og karlmenn eru einungis þriðjungur þeirra sem stunda háskólanám. Skólakerfið er gert fyrir duglegar stelpur, segir dr. Hermundur Sigmundsson prófessor sem mest hefur rannsakað ólíka upplifun kynjanna af skólakerfinu. Svo virðist sem tápmiklir og fjörugir drengir finni lítið við sitt hæfi í skólunum, sem eru skipulagðir af konum með þarfir og smekk kvenna í huga. Fyrirmyndir skortir en hlutfall karlkennara í grunnskólum hefur farið lækkandi áratugum saman og er nú komið niður í 17%.

Vandinn eykst með árunum
Vanlíðan drengja birtist með ýmsum hætti. Ef við lítum til notkunar hegðunarlyfja meðal drengja í grunnskólunum er hún meira en helmingi algengari en meðal stúlkna á sama aldri. Þá er brottfall drengja úr framhaldsskólum mun meira en hjá stúlkum. Aukning á nýgengi örorku hefur á undanförnum árum verið örari meðal yngri karla en kvenna. Og þannig mætti áfram telja. Orsakaþættirnir eru margir en líklega vegur þungt að grunnskólar taka ekki nægjanlegt tillit til líffræðilegs munar á kynjunum. Áhugasvið drengja og stúlkna eru ólík en þroski stúlkna virðist henta betur að skólakerfinu sem virðist gera sömu kröfur til allra óháð eiginleikum.

Skólakerfið þarf að henta bæði drengjum og stúlkum
Afleiðingar af vanlíðan margra drengja á mótunarárunum hefur keðjuverkandi áhrif á líf þeirra til framtíðar. Þess vegna er þjóðfélagslega hagkvæmt að ráðast að vandanum þar sem hann birtist í upphafi. Allir kannast við afleiðingarnar. Þunglyndi, fíkniefnaneysla, offita, kvíði, einangrun, afbrot og tölvufíkn ungra manna. Þeir finna ekki sína hillu í lífinu. Skólakerfið þarf að vera í stakk búið til að mennta bæði stúlkur sem drengi. Fyrir ríflega 20 árum var mælt fyrir þingsályktunartillögu um að kanna sérstaklega stöðu drengja í skólakerfinu, en því miður hefur lítið gerst síðan. Miðflokkurinn hefur ítrekað vakið athygli á alvarleika málsins. Vandinn er öllum ljós, það er tímabært að bregðast við.

Karl Gauti Hjaltason, kgauti@althingi.is.
oddviti Miðflokksins í Suðvesturkjördæmi

Til hamingju, stelpur!

Jón Fannar Árnason

Íþróttaárið 2021 hefur verið frábært hjá stelpum í Aftureldingu. Mörg afrek hafa unnist á síðustu mánuðum. Hérna verður farið yfir þau helstu í tímaröð.
Sunnudaginn 2. maí tryggðu stelpurnar í handbolta sér sæti í Olís deildinni á næsta tímabili. Liðið gerði það með útisigri á Fjölni/Fylki þó að einni umferð væri ólokið.
Nokkrum vikum seinna eða laugardaginn 22. maí urðu blakstelpurnar Íslandsmeistarar með sigri í oddaleik gegn HK. Leikurinn vannst 3-0. Þetta var í fjórða sinn sem Afturelding vinnur þennan titil.
Nýjasta afrekið var fimmtudagskvöldið 9. september en þá unnu stelpurnar í fótbolta sér sæti í Pepsi Max deildinni næsta sumar. Liðið vann 4-0 sigur gegn FH í lokaumferðinni.
Framtíðin er björt hjá stelpum í Aftureldingu. Þið eruð flottar fyrirmyndir.
Til hamingju, stelpur!

Jón Fannar Árnason
tómstunda- og félagsmálafræðingur

Bætt lýðheilsa = sparnaður í heilbrigðiskerfinu

Bryndís Haraldsdóttir

Lýðheilsuaðgerðir miða að því að viðhalda og bæta heilbrigði, líðan og aðstæður einstaklinga og þjóðarinnar í heild með heilsueflingu, forvörnum og heilbrigðisþjónustu.
Hið opinbera á að skapa fólki aðstæður í samfélaginu sem auðvelda því að stunda heilbrigða lífshætti og efla vitund fólks og vitneskju um mikilvægi þess. Fáir deila um mikilvægi þess að íslenska ríkið greiði niður skuldir þar sem það sparar vaxtagreiðslur til framtíðar.
Svipað er hægt að segja um fjármuni sem varið er til aukinnar heilsueflingar til að bæta lýðheilsu. Slíkt sparar umtalsverð útgjöld til heilbrigðismála til lengri tíma.

Heilsubærinn Mosfellsbær
Mosfellsbær hefur staðið sig einstaklega vel í að viðhalda og varðveita útivistarsvæði bæði innan byggðarinnar og í útjaðri byggðar. Í þessu felast raunveruleg verðmæti fyrir komandi kynslóðir sem við fáum líka að njóta strax. Tveir golfvellir, tvær sundlaugar, mikið magn göngu- og hjólastíga og stikaðar gönguleiðir á öll fellin okkar meðfram ám og vötnum.
Óhætt er að segja að á tímum Covid hafi útivistarsvæðin sannað gildi sitt svo um munar. Yndislegt hefur verið að fylgjast með fjölskyldum í fjöruferð, fólki á öllum aldri á golfvellinum og aukinn áhugi á fellunum okkar og fossunum hefur heldur betur sýnt sig á þessum furðulegu tímum.
Rannsóknir sýna að gott aðgengi að útivist og fallegu umhverfi eru álitin ómetanleg lífsgæði og það eykur hamingju íbúa. Það stuðlar að aukinni lýðheilsu og sparar fjármuni til framtíðar í heilbrigðis­þjónustu.

Framtíðin er björt
Með bætta lýðheilsu og bjartsýni að leiðarljósi býð ég fram krafta mína til setu á Alþingi. Ég hef í störfum mínum talað fyrir enn betra samfélagi fyrir fjölskyldur í landinu.
Ég hef talað fyrir jafnrétti og umhverfisvernd, ég hef talað fyrir nýsköpun og öflugu atvinnulífi. Ég hef talað fyrir bættum samgögnum og auknu valfrelsi í samgöngum. Ég hef talað fyrir nýrri nálgun í heilbrigðis­málum. Árangur núverandi ríkisstjórnar hefur ekki látið á sér standa.

Undir stjórn Sjálfstæðisflokksins hefur ríkissjóður haft bolmagn til að taka á móti heimsfaraldri með öflugum stuðningsaðgerðum sem tryggðu rekstrargrundvöll fyrirtækja og um leið afkomu heimilanna í landinu. Allir mælikvarðar benda til þess að aðgerðir okkar síðustu kjörtímabil og þær ákvarðanir sem teknar voru í ríkisfjármálum séu grundvöllur þeirrar viðspyrnu sem Ísland býr yfir nú þegar við búum okkur undir að vaxa út úr faraldrinum.
Setjum X við D, strax í dag, og tryggjum að Ísland verði áfram land tækifæranna.

Bryndís Haraldsdóttir
þingmaður Sjálfstæðisflokksins

Samvinna, Samgöngu­sáttmáli og Sundabrú

Willum Þór Þórsson

Við þekkjum öll þá kyrrstöðu sem ríkt hefur í uppbyggingu á samgönguæðum höfuðborgarsvæðisins undanfarna áratugi. Á sama tíma hefur umferðarþunginn aukist og ferðir til og frá vinnu geta tekið óratíma sérstaklega á háanna­­tíma.
Fyrir þetta kjörtímabil, sem nú er að ljúka, vorum við komin í skuld við vegakerfið vítt og breytt um landið. Hluti af vandamáli höfuðborgarsvæðisins voru deilur milli sveitarfélaganna varðandi framtíðar fyrirkomulag samgangna á svæðinu.
Sveitarfélögin höfðu öll mismunandi sýn og áherslur í málaflokknum sem gerði það að verkum að pattstaða myndaðist og ekkert gerðist. Ekki fyrr en formaður Framsóknar, Sigurður Ingi, settist í stól samgöngu- og sveitarstjórnaráðherra. Sigurður Ingi er nefnilega samvinnumaður af gamla skólanum og hann náði að byggja brýr milli ólíkra sjónarmiða og hagsmuna þessa sex sveitarfélaga.
Útkoman úr þeirra samvinnu og samtali er eitt stærsta framfaramál kjörtímabilsins. Samgöngusáttmáli sveitarfélaganna á höfuðborgarsvæðinu. Þar er að finna umfangsmikla uppbyggingu á stofnbrautum svæðisins, innviðum, almenningssamgöngum, göngu- og hjólastígum sem og umferðarstýringu á höfuðborgarsvæðinu. Í náinni framtíð munum við sjá þau verkefni sem heyra undir sáttmálann fara í framkvæmd hvert á fætur öðru.
Einnig þekkjum við umræðuna um Sundabraut eða Sundabrú. Sú umræða hefur dúkkað upp fyrir kosningar síðan ég fékk kosningarétt. Það var því afar ánægjulegt að sjá málið komast formlega af stað í sumar eftir gríðalega vandaða undirbúningsvinnu. Ferlið er hins vegar langt enda gríðalega stór framkvæmd. Stefnt er að því að hægt verði að fara yfir brúna árið 2031.
Sundabrú mun létta mikið á umferð í Mosfellsbæ og Ártúnsbrekku og auka þannig lífsgæði þeirra sem búa á svæðinu.
Framsókn er samvinnuflokkur, svona vinnum við!

Willum Þór Þórsson
1. sæti Framsókn Suðvestur

Lög unga fólksins

Leifur Ingi Eysteinsson

Í aðdraganda kosninga þá rignir yfir okkur alls kyns auglýsingum um það sem flokkarnir ætla að gera eftir kosningar.
Trúverðugleiki flokka er hins vegar misjafn og er því mikilvægt að skoða verkin frá líðandi kjörtímabili og meta það út frá þeim.
Fyrir ungt fólk, sem er að taka þátt í sínum fyrstu kosningum, langar okkur að draga aðeins fram tvö mál sem Framsókn kom í gegn á liðnu kjörtímabili sem snerta hag okkar unga fólksins.

Menntasjóðurinn
Lilja Alfreðsdóttir mennta- og menningarmálaráðherra umbylti lánaumhverfi námsmanna á kjörtímabilinu með stofnun Menntasjóðsins sem tekur við af LÍN. Nýr menntasjóður er með hærri framfærslu, möguleika á 30% niðurfellingu höfuðstóls, val um óverðtryggð lán og beinan fjárstuðning við foreldra í námi. Þetta er mesta framfaramál ungra námsmanna í áratugi.

Kjartan Helgi Ólafsson

Hlutdeildarlánin
Fyrir ungt fólk hefur reynst erfitt að koma sér inn á húsnæðismarkaðinn en hlutdeildarlánin sem Ásmundur Einar félags- og barnamálaráðherra kom með á kjörtímabilinu aðstoða einmitt ungt fólk að komast inn á þann markað. Það brúar bilið við fyrstu kaup og þarf þá einungis að leggja fram 5% af kaupverði eignarinnar en HMS lánar 20% sem hlutdeildarlán og það ber enga vexti eða afborganir. Stórt framfaramál fyrir ungt fólk.

Afrekalisti Framsóknar á kjörtímabilinu er langur og mörg framfaramál fyrir ungt fólk farið í gegn til viðbótar við þessi tvö hér að ofan. Það gefur okkur trúverðugleika þegar við tölum inn í framtíðina. Við tölum ekki fyrir neinum byltingum heldur framförum og raunhæfum lausnum.
Ungt fólk er framarlega og áberandi á listum Framsóknar t.d. hér í Suðvesturkjördæmi þar sem þrír af fimm efstu eru undir 35 ára. Á næsta kjörtímabili er mikilvægt að halda áfram veginn sem lagður var á síðasta kjörtímabili. Verkefnin framundan eru krefjandi og það mun skipta máli hverjir halda um stjórnartaumana. Framtíðin ræðst á miðjunni. XB fyrir unga fólkið.

Leifur Ingi Eysteinsson og Kjartan Helgi Ólafsson,
höfundar eru stjórnarmenn í Framsóknarfélagi Mosfellsbæjar

Afturelding spilar í Pepsi Max deild kvenna á næsta tímabili

Birna Kristín Jónsdóttir

Það var frábær stemming á Fagverksvellinum fimmtudaginn 9. september. Rúmlega 500 manns voru mættir á völlinn í boði Jako til þess að styðja stelpurnar okkar í úrslitaleik á móti FH um sæti í deild þeirra bestu að ári og ný vallarklukka leit dagsins ljós.
Ljóst var fyrir leikinn að liðið sem ynni færi upp, leikurinn var í járnum framan af en um leið og fyrsta markið kom var þetta aldrei spurning og niðurstaðan 4 – 0 fyrir Aftureldingu. Liðið stóð sig hrikalega vel, brjáluð barátta í stelpunum allan tímann og lang markahæsta konan í Lengjudeild í ár kemur úr okkar röðum, Guðrún Elísabet Björgvinsdóttir skoraði 23 mörk og ég held að þetta hafi verið skrifað í skýin en hún spilar einmitt í treyju númer 23.
Teymið allt í kringum liðið í sumar hefur verið samstíga og mjög öflugt. Mig langar að nota tækifærið til að þakka öllum sjálfboðaliðunum sem hafa lagt hönd á plóginn. Þetta gerist ekki af sjálfu sér það er alveg ljóst. Sjálfboðaliðinn er einn mikilvægasti hlekkurinn í okkar starfi og eigum við mikið undir ykkur öllum.
Við erum ótrúlega rík og í raun ótrúlegt hvað fólk er tilbúið að leggja mikið á sig. Ég tala fyrir mig sjálfa að oft og tíðum er starfið erfitt og ég velti alveg fyrir mér af hverju ég er að eyða öllum þessum tíma í þetta.
Svo koma svona uppskerustundir og þá er þetta allt þess virði – Takk öll. Áfram Afturelding.

Birna Kristín Jónsdóttir,
formaður Aftureldingar.

Mikilvægi hreyfingar

Ragnheiður Vídalín Gísladóttir

Ávinningur þess að stunda íþróttir er mikill fyrir líkamlega og andlega heilsu.
Við sem búum í Mosfellsbæ erum heppin með þann fjölda íþróttagreina sem eru í boði fyrir okkur. Nú þegar haustið er komið þá fara margir að huga að því að æfa. Þá er gott að geta farið og prófað mismunandi íþróttagreinar því það sama hentar ekki öllum. Á heimasíðu Aftureldingar er hægt að sjá hvaða íþróttagreinar eru í boði.
Við hjá Taekwondodeild Aftureldingar viljum vekja athygli á starfinu hjá okkur. Taekwondo er ólympísk bardagaíþrótt þar sem iðkendur læra sjálfsvörn og aga, þá eflir taekwondo sjálfstraust, liðleika, þol og þrek.
Við erum með frábæran hóp þjálfara, iðkenda og foreldra. Það er í boði að koma og prófa æfingar frítt hjá okkur í tvær vikur.
Æfingar fara fram í bardagasal Aftureldingar að Varmá. Taekwondo hentar öllum og er hægt að byrja að æfa á hvað aldri sem er. Iðkendur hjá okkur eru á aldrinum 6-50 ára. Almennar æfingar eru fyrir alla frá 6 ára aldri. Krílatímar eru fyrir 3-5 ára og TKD fitness eru styrktar- og brennsluæfingar fyrir 18 ára og eldri.
Á heimasíðu okkur www.afturelding.is/taekwondo er hægt að sjá stundatöflu og upplýsingar um þjálfara. Nánari upplýsingar er hægt að fá í gegnum tölvupóst taekwondo@afturelding.is

Ragnheiður Vídalín Gísladóttir,
formaður Taekwondodeildar Aftureldingar

Jafnrétti fyrir okkur öll

Una Hildardóttir

Frá árinu 2006 höfum við haldið Jafnréttisdag Mosfellsbæjar hátíðlegan í kringum 18. september en dagurinn er fæðingardagur Helgu J. Magnúsdóttur fyrrum oddvita Mosfellsbæjar sem lét sig málefni kvenna varða með ýmsum hætti. Hún var til að mynda formaður Kvenfélagasambands Gullbringu- og Kjósarsýslu og formaður Kvenfélagasambands Íslands.
Helga lést árið 1999 og upplifði miklar framfarir í jafnréttismálum á æviskeiði sínu. Í formannstíð Helgu í Kvenfélagasambandinu var Leiðbeiningastöð heimilanna stofnuð og skrifstofa sambandsins flutt að Hallveigarstöðum en hún var ein þeirra baráttukvenna sem gerðu Kvennaheimilið á Hallveigarstöðum að veruleika.

Jafnréttisdagurinn nú á dagskrá grunnskólanna
Þegar lýðræðis- og mannréttindanefnd Mosfellsbæjar tók fyrstu skrefin við skipulagningu dagskrár jafnréttisdagsins í ár varð fljótt ljóst að óvíst væri hvort heimsfaraldur gæti haft áhrif á dagskrána í ár. Ákvað nefndin að í ár yrðu hátíðarhöldin rafræn og þeim streymt á miðlum Mosfellsbæjar.
Það var samhugur um umræðuefnið, stöðu trans barna og ungmenna í Mosfellsbæ og fylltist dagskráin hratt og örugglega. Það er fagnaðarefni, í ljósi ötullar baráttu Helgu frá Blikastöðum fyrir menntun og menntunartækifærum kvenna, að dagskrá jafnréttisdagsins var streymt í öllum grunnskólum bæjarins í dag. Að dagurinn hennar sé nýttur til þess að fræða ungt fólk, draga úr fordómum og auka samstöðu og sýnileika í jafnréttisbaráttunni.
Síðastliðin 15 ár hef ég, líkt og Helga upplifað miklar framfarir í jafnréttismálum, sérstaklega er kemur að breyttu viðhorfi til kynjajafnréttis. Jafnrétti kynjanna er ekki lengur bara spurning um tvö kyn og baráttu kvenna sem enn er ekki lokið.
Með tilkomu laga um kynrænt sjálfræði höfum við styrkt réttindi trans og intersex fólks, sérstaklega barna. Lýðræðis- og mannréttindanefnd þótti þarft að fjalla sérstaklega um stöðu trans barna, auka sýnileika og fræða okkur og aðra til þess að draga úr fordómum og bæta þjónustu og stuðning.

Fögnum fjölbreytileikanum
Á rafrænum jafnréttisdegi veittum við jafnréttisviðurkenningu Mosfellsbæjar í 15. sinn en í ár hlýtur Hinsegin klúbbur Bólsins viðurkenninguna. Hinsegin klúbburinn var stofnaður árið 2019 og er vettvangur þar sem öll ungmenni á aldrinum 13-18 ára geta verið þau sjálf og er þátttakendum gefið færi á að fræðast frekar um hinsegin málefni.
Starfsemi klúbbsins er kærkomin viðbót í flóru félagsstarfs í Mosfellsbæ en þar er meðal annars staðið að fjölbreyttri fræðslu, m.a. kynfræðslu og hafa samtök eins og #Sjúkást og Eitt líf í komið í heimsókn.
Með viðurkenningunni vill lýðræðis- og mannréttindanefnd Mosfellsbæjar viðurkenna þörfina fyrir öruggan vettvang fyrir hinsegin ungmenni. Tryggjum að við öll, sem búum í Mosfellsbæ, njótum sömu mannréttinda – óháð kyni, kynhneigð, kynvitund, kyntjáningu eða kyneinkennum.

Una Hildardóttir,
höfundur er formaður Lýðræðis- og mannréttindanefndar Mosfellsbæjar.