Foreldrar þurfa bara að redda þessu — aftur(!)

Guðfinna Birta Valgeirsdóttir

Mosfellsbær hefur hampað sér fyrir að vera með lægstu leikskólagjöldin á höfuðborgarsvæðinu — en á sama tíma er þjónustan að skerðast fyrir foreldra og börn.
Má þar nefna fyrirkomulag sumarleikskólans sem er enn ein skerðingin sem foreldrar átta sig jafnvel ekki enn á.

Tilgangur sumarleikskólans er nefnilega ekki að koma til móts við fjölskyldurnar í Mosfellsbæ heldur fyrst og fremst að bæta starfsumhverfi leikskóla. Þetta veldur því að hefðbundið skólastarf hefst nú viku seinna en vanalega eða 11. ágúst.
Þó svo að þátttaka í sumarleikskólanum hafi dregist saman er ekki þar með sagt að foreldrar þurfi ekki á þjónustunni að halda.
Þvert á móti eru margir hikandi því það er ekki auðveld ákvörðun að senda barnið sitt í nýjan leikskóla, með starfsmanni sem þekkir það ekki, í heila viku eða lengur. Sér í lagi börn með sérþarfir eða þau sem eiga erfitt með breytingar og nýjar aðstæður.

Það er auðvelt og jafnvel sjálfsagt að Mosfellsbær sé með lægstu leikskólagjöldin þegar skerðingarnar á föstudögum og óvissan með sumarleikskólann eru teknar með í myndina. Bæjarstjórn þarf hins vegar líka að horfa á heildarmyndina: Flestir vinna í Reykjavík og ekki allir hafa au-pair eða ömmu og afa á lausu sem geta hlaupið undir bagga til aðstoðar.
Alla jafna er fólk með 25 sumarfrísdaga sem þarf að deila yfir sumarið – að undanskildum vetrarfríum, starfsdögum og blessuðu skráningardögunum sem við gleymum allt of oft að sækja um. Þeir eru efni í annan pistil.
Það er nefnilega eitt að vera með lægstu leikskólagjöldin á landinu en það er annað að bjóða raunverulega þjónustu sem fjölskyldur geta reitt sig á.
Hægt væri að líkja þessu við auglýsa bestu opnunartímana í verslun – en standa svo með tómar hillur.

Foreldrar vilja geta treyst á þá þjónustu sem bæjarfélagið á að veita – þjónustu sem gerir fjölskyldum kleift að láta daglegt líf ganga upp. Ekki aðeins með því að lágmarka kostnað á blaði heldur með raunverulegum stuðningi sem nýtist í verki – þess þá heldur ef Mosfellsbær ætlar að skreyta sig með þeim stimpli að vera barnvænt sveitarfélag.

Guðfinna Birta Valgeirsdóttir

Ársreikningur Mosfellsbæjar 2024

Ásgeir Sveinsson

Ársreikningur Mosfellsbæjar fyrir árið 2024 var samþykktur í bæjarstjórn á dögunum.
Fulltrúar meirihlutans ásamt bæjarstjóra hafa lýst yfir mikilli ánægju með niðurstöðu ársreikningsins. Það er margt jákvætt við niðurstöðuna, en ekki er allt sem sýnist og höfum við fulltrúar D-lista bent á það í umræðunni.
Þótt ársreikningur A- og B-hluta sýni jákvæða rekstrarniðurstöðu verður að undirstrika að þessi afkoma byggir fyrst og fremst á einskiptistekjum, þ.e. tekjum af lóðasölu og byggingarrétti. Tekjur sem eiga m.a. að standa undir innviðauppbyggingu vegna nýbygginga.
Ef tekjur þessar eru teknar til hliðar má sjá að rekstrarniðurstaða A-hluta bæjarsjóðs er neikvæð um 50 milljónir.

Skattar og álögur á íbúa halda áfram að hækka og skuldir aukast
Þetta er þriðja árið í röð sem tap er á reglulegum rekstri bæjarins, þ.e. af daglegri þjónustu og starfsemi og er það áhyggjuefni að okkar mati. Þetta gerist á sama tíma og tekjur hækka um 10% á milli ára og eru þær hærri en áætlanir gerðu ráð fyrir. Er það m.a. þar sem álögur og skattar á íbúa hafa stórhækkað síðustu árin og þá sérstaklega fasteignaskattur, lóða­leiga og sorphirðugjöld.

Jana Katrín Knútsdóttir

Skuldir halda áfram að aukast og jukust þær um 2 milljarða milli áranna 2023 og 2024.
Þetta er staðan þrátt fyrir að núverandi meirihluti hafi fengið í vöggugjöf tekjur af úthlutun lóða og byggingaréttar sem nú þegar hafa numið tæpum 2 milljörðum króna og gætu þær tekjur verið komnar hátt í 4 milljarða í lok þessa kjörtímabils.

Lóðaúthlutun hefur reyndar tafist af mörgum skrýtnum ástæðum alveg frá því í upphafi þessa kjörtímabils. Framkvæmdum við byggingu leikskóla í Helgafelli var frestað og töfðust þær um tæplega eitt ár.
Uppbygging að íþróttasvæðinu að Varmá var einnig í frosti í tvö ár og ekkert bólar enn á teikningum eða útboði á þjónustubyggingu að Varmá, sem ætti að vera langt komin í byggingu samkvæmt áætlunum. Þessar tafir hafa og munu kosta bæði óþægindi og aukinn kostnað fyrir skattgreiðendur í Mosfellsbæ.

Aukin rekstrarkostnaður og engin hagræðing
Það sem vekur líka sérstaka athygli er aukinn rekstrarkostnaður. Það er keyrt áfram á fullum krafti m.a. í innleiðingu á nýju skipuriti

Rúnar Bragi Guðlaugsson

sem meirihlutinn lagði til og mun kosta tugi milljóna. Auk þess sem ráðningar í ný stöðugildi eru í gangi og enn fleiri á döfinni meðal annars í skrifstofuhaldi.
Fulltrúar meirihlutans hafa ekki gripið til neinna aðgerða til að bæta afkomu bæjarsjóðs og því er það athyglisvert þegar þau koma fram og hrósa sér fyrir góða fjármálastýringu.
Bætt afkoma milli ári byggir eingöngu á hærri sköttum og álögum á bæjarbúa og á einskiptistekjum, en ekki á góðri og aðhaldssamri fjármálastjórn meirihlutans.
Þessi staða og ósjálfbærni í rekstri bæjarins er áhyggjuefni að mati bæjarfulltrúa D-lista. Hún sýnir að grunnreksturinn stendur ekki undir sér og að jákvæð rekstrarniðurstaða ársins 2024 er hvorki sjálfbær né endurspeglar heilbrigðan rekstur til framtíðar.

Nýlega var skrifað undir kjarasamning við grunnskólakennara og var það mjög jákvætt skref í kjarabótum fyrir þessa mjög svo mikilvægu stétt. Kjarasamningurinn fól í sér hærri launakostnað en gert var ráð fyrir í áætlunum Mosfellsbæjar. Flest sveitarfélög hafa þegar kynnt sínar áætlanir til að loka

Helga Jóhannesdóttir

því fjárhagslega gati sem samningurinn skapaði en ekkert hefur enn komið frá meirihlutanum í Mosfellsbæ um áform þeirra í þessu máli.

Meirihlutinn þarf að bregðast við
Meirihluti Framsóknar, Samfylkingar og Viðreisnar i Mosfellsbæ stendur frammi fyrir skýrri áskorun nú þegar ár er eftir af líðandi kjörtímabili.
Sú áskorun er að tryggja sjálfbæran rekstur bæjarsjóðs án þess að reiða sig á einskiptistekjur og óreglulegar tekjur og að halda aftur af aukinni skuldasöfnun með skýru aðhaldi í útgjöldum.
Það þarf að bregðast við núna — með ábyrgð, festu og fjárhagslegri framsýni og það felur í sér að taka þurfi erfiðar ákvarðanir. Þar reynir á samheldni og samstarf meirihlutans.

Ásgeir Sveinsson bæjarfulltrúi D-lista
Jana Katrín Knútsdóttir bæjarfulltrúi. D- lista
Rúnar Bragi Guðlaugsson bæjarfulltrúi D- lista
Helga Jóhannesdóttir bæjarfulltrúi D-lista

Grúskað í gömlum heimildum

Guðjón Jensson

Í fyrra sem leið mátti minnast þess að hálf öld var liðin frá því að Páll Ísólfsson (fæddur 1893) var allur.
Hann var landsþekktur fyrir tónlist sína bæði sem orgelleikari við Dómkirkjuna og sem stjórnandi ýmissa kóra og hljómsveita. En líklega mun hann vera einna þekktastur fyrir tónsmíðar sínar. Einna hæst er úr „Úr myndabók Jónasar Hallgrímssonar“ ein fegursta tónsmíð frá hendi Páls. Hún er undir miklum áhrifum frá þessu þekkta skáldi okkar Íslendinga sem var besti fulltrúi okkar rómantísku stefnunnar í bókmenntum.
Páll nam hljóðfæraleik í Leipzig frá 1913 og var þar næstu ár sem einkenndust einna mest af þeim mikla ófrið sem nefnd hefur verið fyrri heimsstyrjöldin. Eitt er það sem fáir vita að á námsárum Páls í Þýskalandi fékk myndasmiður nokkur þá hugmynd í samstarfi við framleiðenda, að móta litlar styttur af helstu tónlistamönnum heims. Vel gekk nema smiðurinn kvaðst vera í vandræðum með að móta höfuð Mozarts enda einungs gamlar teikningar til af þessum heimsþekkta tónlistamanni. Var sett upp auglýsing á tónlistarháskólanum (Konservatorium) í Leipzig eftir tónlistarnema sem líktist Mozart og var Páll valinn úr fjölda umsækjenda. Þessar litlu styttur voru fjöldaframleiddar í tugum þúsunda eintaka og má víða sjá þær um alla heimsbyggðina. Eitt sinn var ég staddur í Hollandi og rakst þá á eina slíka styttu sem ég kannaðist strax við Pál Ísólfsson ungan að árum. Og á styttunni var letrað Wolfgang Amadeus Mozart. Þetta þótti mér virkilega áhugavert og hef oft langað til að segja frá þessu.
Líklega munu fáir Mosfellingar vita um tengsl Páls við Mosfellsdal. Páll var kvæntur Sigrúnu (1911-1990) elstu dóttur Eiríks Ormssonar (1887-1983). Hann var annar Bræðranna Ormsson sem lengi hefur verið landsþekkt fyrirtæki. Eiríkur keypti Skeggjastaði 1939, virkjaði Leirvogsá sem enn má sjá ummerki um og byggði upp elstu húsin sem þar eru. Á Skeggjastöðum lét Eiríkur byggja lítið sumarhús handa dóttur sinni og tengdasyni. Dvöldu þau þar mjög oft og má rifja upp að þar mun tónverkið „Úr myndabók Jónasar Hallgrímssonar“ hafa orðið til.
Annar þekktur landsþekktur tónlistarmaður, Skagfirðingurinn Sigurður Skagfield (1895-1956), ritaði grein sem kemur inn á þetta atriði. Sigurður var afburðagóður hetjutenór á sínum tíma og söng á millistríðsárunum í fjölda óperuhúsa í Þýskalandi og víðar. Því miður varð hann innlyksa þar í landi, kom víða fram sem söngvari á dögum heimsstyrjaldarinnar síðari en lenti í ýmsum útistöðum við yfirvöld sem léku hann býsna grátt. Mun Sigurður aldrei hafa borið sitt barr eftir þær hildir og má skilja þá miklu depurð sem einkenndi hann af öllu því mótlæti. Sigurður skrifar greinina Baðstofuhjal sem birtist í Tímanum 5.3.1953:
„Nálægt höfuðstað Íslands er jörðin Skeggjastaðir, þar er sumarbústaður helztu leiðtoga smjörlíkisklíkunnar og þar hafa hingað til verið teknar allar hinar stærstu ákvarðanir í öllum tónlistarmálum og STEF málum. Þar var saminn hinn frægi forleikur, sem miður velviljaðir menn hafa kallað „Skeggjastaða-forleikinn“, og sem leikinn var, þegar Musterið, eða Þjóðleikhúsið var vígt. Þessa frægu jörð átti að selja fyrir 2 milljónir króna, en tókst ekki, vegna þess, að menn héldu, að enn svifu í sölum hússins á Skeggjastöðum, hinir ósamræmdu erlendu tónar forleiksins, sem gera mundu brennivínssjúklingana að ennþá meiri sjúklingum og þar af leiðandi gæti komið hæstvirtri ríkisstjórn í vandræði.“
Finna má þessa grein á slóðinni: https://timarit.is/files/64199497
Það verður að segja sem er, þessi ummæli eru hinum landsþekkta hetjutenór til mikils vansa. En fyrrum tíðkaðist að margir tóku býsna djúpt í árina, kunnu sér ekki hóf í vafasömum fullyrðingum sínum sem oft urðu tilefni harkalegrar tortryggni og óvildar, jafnvel langvinnra málaferla. Svona ummæli um æru annarra lætur enginn hugsandi maður frá sér fara í dag. En sjálfsagt hefur það verið afar bitur maður sem hélt á penna og skrifað með velþóknun Jónasar frá Hriflu sem líklega hefur enn verið áhrifamaður hjá Tímanum þó Þórarinn Þórarinsson hafði þá tekið við ritstjórn blaðsins. Hann nýtti hvert tækifæri til að skattyrðast og skammast út í pólitíska andstæðinga sína að fornu og nýju.

Aths.
Sigurður Skagfield minnist á „smjörlíkisklíkuna“. Þar er átt við Ragnar Jónsson bókaútgefanda sem rak Smjörlíkisgerðina Smára. Hann var með tengsl við helstu tónlistamenn landsins og ýmsa rithöfunda eins og Halldór Laxness gegnum bókaforlag sitt Helgafell.

Guðjón Jensson
grúskari á gamals aldri

Skólahald á Blikastaðalandi

Dagný Kristinsdóttir

Nú styttist í að deiliskipulag Blikastaðalands verði tekið til umræðu og staðfestingar og þá þarf að taka ákvarðanir er snúa að uppbyggingu innviða á svæðinu.
Eitt af því sem þarf að skoða er hvernig uppbygging t.d. skólamannvirkja á að vera. Ljóst er að uppbygging þessara mannvirkja hleypur á milljörðum króna og því skiptir máli að uppbyggingin sé eins skynsamleg og hagnýt og hægt er.
Skólahúsnæði á að vera hjartað í hverfinu, þar slær takturinn og fólk streymir að þegar skemmtanir og annað uppbrot á sér stað. Rekstrarlega skiptir einnig máli að húsnæðið sé í notkun eins mikið og hægt er á degi hverjum.
Sem dæmi má nefna að hægt er að samnýta húsnæði fyrir grunnskóla, frístund, félagsmiðstöð og jafnvel hafa íþróttahús sambyggt við. Öll þessi starfsemi gengur upp í sama húsinu, sérstaklega ef gert er ráð fyrir henni í upphafi. Það er því hægt að koma því þannig fyrir að þessi starfsemi fái sitt sjálfstæði í húsinu og sé ekki fyrir öðrum.

Skipulag innviða
Ég hef bent á það og talað fyrir því að uppbygging innviða verði sem mest á þann veg að börn sem búa í hverfinu komist sem lengst og mest fótgangandi eða á hjóli innan þess.
Í ýmsum greinum sem birst hafa í vetur, t.d. eftir Ásdísi Hlökk Theodórsdóttur skipulagsfræðing, eru þessi hverfi kölluð 20 mínútna hverfi. En þau hverfi eru byggð upp á þann veg að innan 20 mínútna eigirðu að komast í alla þjónustu sem þú þarft. Ástæðan er einföld.
Við vitum að umferðin í kringum hverfið verður gríðarlega þung á fyrstu árunum og því þarf að leita allra leiða til að auka ekki á hana, meira en þarf. Með þessari skipulagskenningu einföldum við einnig líf foreldra sem geta nýtt tímann sinn í annað en að skutla börnum sínum fram og til baka. Hugmyndir um 20 mínútna hverfi minnka einnig álag á aðra innviði í sveitarfélaginu, t.d. Varmársvæðið.
Við sjáum það öll í hendi okkar að það svæði ber ekki nemendur tveggja stórra grunnskóla til viðbótar við alla aðra þjónustu. Því skiptir máli að hugsa um innviði á Blikastaðalandi með þeim hætti að svæðið verði sjálfstætt. Þar rísi fullvaxið íþróttahús. Ekki lítið kennsluíþróttahús sem dugar hvað best yngsta stigi og miðstigi grunnskóla, eins og hefur verið gert við tvo grunnskóla bæjarins, sem veldur því að keyra þarf unglingana í Varmá.
Hvaða skoðun sem við höfum á samningnum um uppbyggingu á Blikastöðum þá skiptir mestu máli að uppbyggingin fari eins mikið fram á okkar forsendum og hægt er, svo fjárhagslegu jafnvægi sveitarfélagsins sé ekki teflt í tvísýnu.

Dagný Kristinsdóttir
Bæjarfulltrúi Vina Mosfellsbæjar

Reykjalaug – Minjar undir malbiki

Kristinn Magnússon

Í Mosfellingi sem kom út í júlí á síðasta ári var greint frá rannsókn sem Jarðvísindastofnun Háskóla Íslands gerði í þeim tilgangi að reyna að staðsetja leifar Reykjalaugar undir Reykjavegi.
Þar kom fram að niðurstöður rannsóknarinnar væru þær að laugin væri á sínum stað undir veginum.
Reykjalaugar er víða getið í heimildum. Sérstaklega frá 18. öld. Enginn veit þó hversu gömul laugin er en hún gæti verið mun eldri en frá þeim tíma er farið er að fjallað um hana á prenti.
Starfsmenn Þjóðminjasafns Íslands skráðu fornleifar í Mosfellsbæ á árunum upp úr 1980. Þá var laugin ekki lengur sýnileg á yfirborði. Skrásetjarar náðu þó tali af fólki sem séð hafði laugina. Jón Guðmundsson fyrrum bóndi á Suður-Reykjum mundi vel eftir lauginni. Hann sagði frá því að breska setuliðið stóð fyrir því að laugin var hulin árið 1941. Nauðsynlegt þótti að breikka veginn svo að hann nýttist farartækjum setuliðsins betur. Var það gert á þann hátt að mokað var ofan í laugina og vegur lagður yfir. Oddný Helgadóttir húsfreyja á Ökrum lýsti útliti og gerð laugarinnar. Laugin var hlaðin úr grjóti um 3,5 metrar í þvermál og dýpst 2 – 2,5 metrar en vatnshæð rúmlega 1 metri. Hlaðnar tröppur niður og hlaðinn stuttur bekkur þar.

Jón Magnús sonur Jóns Guðmundssonar vísaði á staðinn þar sem faðir hans sagði að laugin lægi undir veginum. Nærri austurenda Reykjavegar beygir vegurinn til norðurs í átt að bæjarhúsunum á Suður-Reykjum. Endastöð almenningsvagna er suðaustan við umrædda beygju en laugin er undir veginum í beygjunni.
Á síðasta ári kom út skýrsla Jarðvísindastofnun Háskóla Íslands, Reykjalaug, Mosfellsbæ. Athugun með jarðsjá. Eins og nafnið gefur til kynna var notuð jarðsjá við athugunina. Í skýrslunni segir að með jarðsjá séu sendar rafsegulbylgjur ofan í jörðina með loftneti og síðan tekið á móti endurkasti þeirra með móttaka. Styrkur endurkastsins gefi til kynna hvort einhverjar breytingar séu í jörðinni undir sendi og móttaka.

Í skýrslu Jarðvísindastofnunar kemur fram að þrívíddargreiningu hafi verið beitt til að draga fram niðurstöður mælinga á mismunandi dýpi innan mælingareits. Flett var ofan af reitnum sem mældur var sentímetra fyrir sentímetra, þar til komið var að mörkum mæligetu tækisins. Sú uppsetning sem notuð hafi verið af tækinu gerði kleift að sjá 3 metra niður í jörðina. Í gegnum þessa 3 metra hafi verið hægt að draga fram allar þær breytingar sem orðið hafi í gegnum tíðina frá yfirborði og niður á um 3 metra dýpi.
Mælingarnar sýndu fram á mikið jarðrask tengt framkvæmdum við vegagerð og veituframkvæmdir niður á um 120 cm dýpi undir yfirborði vegarins. Á 120 cm dýpi byrjaði að móta fyrir línulegum strúktúr og á um 165 cm dýpi komu fram skýr merki um línulegan strúktúr sem þveraði austurhluta mælingareits frá suðri til norðurs. Þessi strúktúr skar sig sterkar og sterkar úr eftir því sem neðar dró. Á um 255 cm dýpi byrjaði línulegi strúktúrinn að dofna en hans gætti þó niður á um 285 cm dýpi. Í fyrirliggjandi lýsingu á lauginni segir að veggir hennar hafi verið 2 til 2,5 m á hæð. Mælingar Jarðvísindastofnunar sýna línulegan strúktúr á bilinu 120 til 285 cm undir núverandi yfirborði eða á um 160 cm kafla.Ef mælingarnar sýna hliðar laugarinnar gæti skýringin á þessum mun verið að seinni tíma jarðrask á svæðinu hafi raskað efsta hluta laugarinnar eða að veggir hennar liggi enn dýpra en mælingarnar náðu.
Í skýrslu Jarðvísindastofnunar kemur fram að mælingarnar sýni glöggt að einhverskonar manngert fyrirbæri sé að finna undir nútíma jarðlögum á staðnum. Hugsanlega sé um að ræða vesturvegg Reykjalaugar. Þá segir að austan við hleðslustrúktúrinn hafi komið fram sterkt endurkast sem gæti gefið til kynna setbekk sunnan megin og tröppur ofan í laugina norðan megin. Í skýrslunni er lögð áhersla á að ekki verði fullyrt um hleðslur eða mannvirki sem mögulega leynist þarna undir malbikinu nema með uppgreftri.
Reykjalaug hefur verið mikið mannvirki á þeirra tíma mælikvarða. Líklegast er að laugin liggi lítt skert undir veginum að Reykjum. Um er að ræða elstu minjar um nýtingu heita vatnsins í Mosfellsbæ. Það er vont til þess að vita að þessum merku menningarminjum sé ekki sýndur meiri sómi en raun ber vitni og að þær liggi grafnar undir möl og malbiki þar sem enginn fær notið þeirra.

Kristinn Magnússon
Fornleifafræðingur

Harry Potter og London baby!

Helena María

Það fór fjörugur hópur frá Framhaldsskólanum í Mosfellsbæ til London þann 8. maí í Harry Potter ferð.
Þetta var hluti af nemendum úr Harry Potter áfanga sem var kenndur á vorönn 2025. Planið var að fara í leikhús að sjá Harry Potter and The Cursed Child og fara á Harry Potter safnið.
Þetta er í annað sinn sem þessi áfangi hefur verið kenndur en því miður fór hópurinn ekki út síðast þar sem fluginu var aflýst haustið 2023. Í þetta sinn var ekkert óveður sem stoppaði hópinn í að komast til London.
Nemendur leysa fjölmörg verkefni á önninni, þau eru sett í húsin eins og í Hogwarts skólanum, Slytherin, Gryffindor, Hufflepuff og Ravenclaw, þar sem þau reyna að vinna húsbikarinn. Í þetta sinn vann Gryffindor húsbikarinn þar sem þau voru stigahæsta húsið í lok annar. Nemendur lásu síðustu bókina í Harry Potter seríunni og unnu verkefni alla önnina. Svo horfðu þau á blöndu af Harry Potter myndunum ásamt því að gera fjölmörg verkefni en áfanginn er valáfangi í ensku á efsta þrepi.
Hópurinn flaug snemma út á fimmtudegi en nemendur gistu saman á hosteli og skemmtu sér vel saman 8.-11. maí í stórborginni. Þetta var dásamleg ferð í alla staði, nemendur stóðu sig með einstakri prýði og skemmtu sér vel. Þetta voru langir dagar en veðrið lék við okkur. Þau drukku í sig menninguna og nutu saman.
Ferðin var skipulögð með upplifun og menningu í huga og byggt á ferðinni sem átti fyrst að fara í. Ferðin var með þétta dagskrá en smá frjáls tími sem nemendur nýttu í að versla og skoða borgina.
Leikhúsferðin var mjög áhugaverð en leikritið er í tveimur hlutum og fjallar um tríóið Harry, Ron og Hermione , ásamt börnum þeirra og atburði í framtíðinni. Sýningin var ótrúlega flott og vel sett upp og gaman að sjá hvernig þeir útfærðu verkið og blekktu áhorfendur á meðan sýningunni stóð.
Hópurinn fór saman á British National Museum á laugardagsmorgninum en svo var flakkað um borgina og borðað saman um kvöldið.
Síðasti dagurinn fór í Harry Potter safnið. Þar var mikið að sjá og margt að skoða. Þetta var frábær endir á frábærri ferð. Ég er ótrúlega þakklát fyrir að hafa fengið tækifæri til að fara erlendis með hópinn og fá að upplifa þetta í gegnum nemendur.
Framhaldsskólinn í Mosfellsbæ leggur sig fram við að bjóða nemendum upp á áhugaverða valáfanga sem snúa að áhuga nemenda og kennara.

Helena María Smáradóttir

Tölum saman

Guðleif Birna Leifsdóttir

Félag- og húsnæðismálaráðuneytið hefur ýtt úr vör vitundarvakningu um félagslega einangrun. Verkefnið ber heitir Tölum saman og með því vill ráðuneytið vekja athygli almennings á því hversu alvarleg einangrun er og hvernig við getum öll verið hluti af lausninni.

Orsakir félagslegrar einangrunar eru fjölþættar. Andlát maka, skilnaður, veikindi, vinslit, atvinnumissir og fleiri áföll geta allt verið orsakir þess að fólk dregur sig inn í skel eða missir tengsl við nærsamfélagið. Alþjóðaheilbrigðismálastofnunin (WHO) hefur skilgreint félagslega einangrun sem lýðheilsuvanda til jafns við reykingar, ofneyslu áfengis, offitu og fleiri stórfelldar ógnir við almenna heilsu.
Einmanaleiki er huglæg, óvelkomin tilfinning sem við finnum fyrir þegar við upplifum skort á félagslegum samskiptum. Fólk er í eðli sínu félagsverur og því nauðsynlegt að eiga í félagslegum samskiptum við annað fólk. Einmanaleiki er tilfinning sem getur komið og farið.
Félagsleg einangrun er hins vegar lítil eða engin félagsleg tengsl. Félagsleg einangrun er ekki það sama og félagsleg nægjusemi. Nær allar mannverur hafa þörf fyrir tengsl og einhvers konar nánd. Það að vera „út af fyrir sig“ og að einangrast félagslega er ekki það sama.

Ýmis ráð eru til að rjúfa félagslega einangrun, í tengslum við vitundarvakninguna hafa gagnlegar upplýsingar verið teknar saman á https://island.is/felagsleg-einangrun. Þar er hægt að fá ráðleggingar við spurningum á borð við:
· Hefur þú nýlega upplifað missi, skilnað eða starfslok?
· Hefur þú nýlega lent í félagslegum áföllum eða átökum sem hafa valdið kulnun eða félagskvíða?
· Hefur nágranni þinn eða ættingi í auknum mæli „horfið inn í skelina“?
· Eru vísbendingar í umhverfi sem gefa í skyn minnkandi virkni?
Markmiðið með vitundarvakningunni er að opna augu fólks fyrir félagslegri einangrun í samfélaginu og vekja athygli á samfélagslegri ábyrgð okkar allra. Við getum öll lagst á eitt að láta okkur ekki standa á sama um fólk heldur mæta viðkomandi með vinskap, hlýju og virðingu, tala saman og halda sambandi.
Á síðasta ári, í tengslum við verkefnið Gott að eldast, fengu nokkur sveitarfélög styrk fyrir starfi tengiráðgjafa, en hlutverk þeirra er að draga úr félagslegri einangrun viðkvæmra hópa.
Tengiráðgjafar hafa yfirsýn yfir bjargir nærsamfélagsins, sérstaklega þau úrræði sem eru líkleg til að auka félagsleg samskipti. Tengiráðgjafar nálgast þá sem eru félagslega einangraðir eða í hættu á að einangrast m.a. með heimsóknum og símtölum.

Undirrituð er tengiráðgjafi í Mosfellsbæ og bíður upp á fasta viðtalstíma í Brúarlandi. Boðið er upp á ráðgjöf um farsæla öldrun, upplýsingar um úrræði í nærsamfélaginu, mikilvægi virkni og þátttöku og markmiðssetningu á efri árum.
Einnig er boðið upp á fræðslu og ráðgjöf varðandi áskoranir er fylgja hækkandi aldri, og leiðum til að draga úr einmanaleika og einangrun. Eins ef áhyggjur eru af fólki sem glímir við einangrun er hægt að koma upplýsingum til tengiráðgjafa.
Hægt er að panta tíma með því að senda tölvupóst á gudleifl@mos.is eða hringja í síma 525-6700.

Guðleif B. Leifsdóttir
tengiráðgjafi í Mosfellsbæ

Félag aldraðra í Mosfellsbæ – FaMos

Jóhanna B. Magnúsdóttir

Félag aldraðra í Mosfellsbæ stendur fyrir mjög öflugu starfi í þágu eldri borgara hér í bænum.
Mikill hluti starfsins er á vegum fimm nefnda félagsins og einnig er mjög öflugt samstarf við félagsstarfið á vegum bæjarins. Þá á félagið þrjá fulltrúa í öldungaráði sem er skipað samkvæmt lögum og ætlað til að tengja félagsstarf eldri borgara og stjórnsýslu sveitarfélagsins eins og sjá má á heimasíðunni www.mos.is.
Félagar FaMos fá auglýsingar um starf nefndanna senda í tölvupósti en einnig birtist þær á heimasíðu félagsins, www.famos.is.

Félögum hefur fjölgað mjög síðustu ár, en alltaf er rými fyrir fleiri og fyrsta skref til að taka þátt í þessu öfluga starfi gæti verið að gerast félagi. Allir sem eru 60 ára og eldri eiga rétt á inngöngu í FaMos og geta skráð sig á heimasíðu þess.

Guðrún K. Hafsteinsdóttir

Um síðustu áramót voru tekin í notkun rafræn félagsskírteini. Það gekk ekki hnökralaust fyrir sig, en félagar eiga þakkir skildar fyrir þolinmæðina. Nú er unnið að því að losna undan byrjunarörðugleikunum, meðal annars með því að kaupa þjónustu fyrirtækja sem kunna á þessu lag.
Enn eru margir sem kjósa að fá útprentuð kort, það er auðsótt mál og þá þurfa félagar að sækja kortin í Brúarland. Það er alltaf gaman að koma í þetta fallega hús sem hýsir núna félagsstarf eldri borgara en var fyrsti barnaskóli bæjarins. Mögulegt er að fá félagsskírteinin send í pósti en þá þarf að biðja um það sérstaklega.
FaMos er með skrifstofu í Brúarlandi og opnunartími þar er á fimmtudögum milli kl. 15–16.
Einnig er hægt að hafa samband í netpósti famos@famos.is og í síma 883 5123 á milli kl. 13–18 á virkum dögum.

Jóhanna B. Magnúsdóttir formaður FaMos og Guðrún K. Hafsteinsdóttir ritari Famos

Veldu vímuefnafræðslu

Guðrún Helgadóttir

Í þessari viku eru allir 9. bekkingar í Mosfellsbæ að fá vímuefnafræðslu frá Heilsulausnum.
Vímuefnafræðslan heitir VELDU sem vísar í að allir eigi val og að það sé mikilvægt að taka ákvörðun um hvaða stefnu við viljum taka í lífinu.
Markmiðið með fræðslunni er að upplýsa um skaðsemi og ávanabindingu vímuefna. Mikil áhersla er lögð á að styrkja sjálfsmynd og gera ungmennin ábyrg fyrir sínu lífi.
Foreldra- og forsjáraðilafræðsla er opin fyrir foreldra barna í 9. bekk til þess að upplýsa foreldra og halda umræðunni gangandi.
Fræðslan fer fram rafrænt og allir fengu hlekk á fræðsluna senda í pósti. Þannig geta foreldrar valið hvenær þau horfa, geta ýtt á pásu, spólað til baka og jafnvel horft aftur innan þessa tímaramma. Hjúkrunarfræðingar verða svo til staðar til að svara öllum spurningum og athugasemdum sem gætu komið upp gegnum tengilinn sjálfan, email eða skilaboð á facebooksíðu Heilsulausna. Fræðslan verður opin til miðnættis föstudagskvöldið 2. maí.

Við treystum á að allir foreldrar/forsjáraðilar nýti sér þessa fræðslu til að vera meðvituð um hvað er í gangi hjá unglingum.

Fyrir hönd forvarnarhóps Mosfellsbæjar,
Guðrún Helgadóttir forstöðumaður Bólsins

 

Öflug kirkja í Mosfellsbæ

Rafn Jónsson

Í Lágafellssókn er unnið mikið og öflugt safnaðarstarf. Það hefur orðið enn umfangsmeira og fjölbreyttara síðustu ár og helgihald hefur tekið miklum breytingum. Safnaðarstarf hefur aldrei verið öflugra né messusókn betri.
Teknar hafa verið upp margar nýjungar í starfinu bæði varðandi messuform og messutíma og hefur það mælst vel fyrir. Starf með eldri borgurum hefur líka verið öflugt í samstarfi við Mosfellsbæ. Barnastarfið er þá ekki síðra, öflugur sunnudagaskóli og fjölmennur, tvískiptur barnakór. Þá eru ónefndir foreldramorgnarnir og fleira. Í sumar verða svo sumarnámskeið fyrir 6–9 ára börn. Þessi námskeið hafa mælst mjög vel fyrir.

Endurbætur og viðgerð á Mosfellskirkju
Þann 4. apríl sl. voru liðin 60 ár frá vígslu Mosfellskirkju 1965. Kirkjan þótti mjög nútímaleg þegar hún var byggð og form hennar óvenjulegt. Tíminn hefur leikið kirkjuna grátt og fyrir um ári síðan neyddumst við til að hætta með athafnir í henni vegna myglu.
Síðastliðið haust var ákveðið að ráðast í viðgerðir og endurbætur. Vonandi líkur þeim snemma í sumar. Kostnaður vegna þessara endurbóta getur numið allt að 70 milljónum króna. Þegar verkinu verður lokið mun húsið uppfylla ýmsar kröfur s.s. um aðkomu og salernisaðstöðu fyrir alla. Skipt er um gólf í kirkjunni, klæðningu að innan og utan og húsið einangrað upp á nýtt. Markmiðið er að húsið verið notað til fjölmargra athafna á vegum kirkjunnar sem og menningarfélaga í Mosfellsbæ.

Aðalfundur
Þann 8. maí nk. verður haldinn aðalsafnaðarfundur Lágafellssóknar í safnaðarheimili sóknarinnar að Þverholti 3, 3. hæð kl. 20. Fólk er hvatt til að mæta og gefa kost á sér til þeirra góðu starfa sem unnin eru innan kirkjunnar. Framundan eru mörg spennandi verkefni sem munu efla starfsemina enn frekar og það er alltaf pláss fyrir hugmyndaríkt og duglegt fólk!
Fjárhagsleg staða sóknarinnar er góð enda ein fjölmennasta sókn landsins. Það eru því tækifæri til að gera marga góða hluti enn betri!
Aðalfundir safnaða fjalla að mestu um starfsemi og afkomu síðasta árs en ekki er ólíklegt að vendingar í tónlistarmálum á þessu komi einnig til umræðu á aðalfundinum þann 8. maí. Því miður hætti kirkjukór Lágafellssóknar starfsemi skömmu fyrir fermingar.
Kórfélagar upplifðu að kórinn hefði verið rekinn en það er misskilningur sem virðist langlífur. Það er mjög leiðinlegt að svona hafi farið því margir kórfélagar hafa lagt mikið á sig um áratuga skeið í sjálfboðavinnu fyrir kirkjuna og eru þeim þökkuð óeigingjörn störf. Hins vegar lá fyrir að það yrði að efla tónlistarstarfið og tengja það breyttum áherslum í starfinu en það hefur því miður ekki tekist sem skyldi.
Í kjölfar brotthvarfs kórsins hætti tónlistarstjóri kirkjunnar. Því var gripið til þess ráðs að fá utanaðkomandi tónlistarmenn til að sinna tónlist í fermingarmessum og um páskana. Ekki er að heyra annað en að tónlistarflutningurinn hafi mælst vel fyrir. Í sumar verður væntanlega ráðinn nýr tónlistarstjóri til starfa og hann mun hafa hreint borð til að byggja á öflugt tónlistarstarf. Vitaskuld eru gamlir kórfélagar boðnir velkomnir til þátttöku í því starfi eins og unnt er.
Hið góða starf sem kirkjan vinnur alla daga í sókninni okkar hvarf dálítið í skuggann vegna málefna kirkjukórsins. Mergur málsins er sá að starfið er öflugt og starfsmenn og sjálfboðaliðar, hvort sem er í safnaðarstarfi eða sóknarnefnd leggja mikið og óeigingjarnt starf á sig til þess að gera veg kirkjunnar sem bestan. Vonandi verður tónlistarstarf kirkjunnar næsta haust hluti af þessari uppbyggingu og framþróun og þá með þátttöku einhverra þeirra sem áður voru í kirkjukórnum.

Rafn Jónsson, formaður sóknarnefndar Lágafellssóknar.

Jákvæð afkoma hjá Mosfellsbæ á síðasta ári

Halla Karen Kristjánsdóttir

Ársreikningur Mosfellsbæjar fyrir árið 2024 hefur verið birtur.
Niðurstaðan er vel ásættanleg í krefjandi rekstrarumhverfi. Rekstur ársins skilaði um 877 milljóna afgangi og aðrar lykiltölur eins og veltufé frá rekstri og skuldahlutfall eru innan viðmiða. Heildartekjur Mosfellsbæjar námu um 22 milljörðum á síðasta ári, laun og launatengd gjöld tæpum 11 milljörðum og annar rekstrarkostnaður rúmum 8 milljörðum. Uppgjörið var í góðu samræmi við þær áætlanir sem gerðar höfðu verið fyrir tímabilið.

Hvaðan koma tekjurnar?
Tekjur bæjarins jukust um tvo milljarða milli ára en þar munar mestu um útsvarið (sem hækkar með almennum launahækkunum og íbúafjölgun) og framlög úr jöfnunarsjóði sem námu tæpum 4 milljörðum eða um 23% af skatttekjum. Sá tekjupóstur sem fær oft mikla athygli við fjárhagsáætlunargerð eru fasteignaskattar. Það er áhugavert að staldra við þá staðreynd að fasteignaskattur á síðasta ári skilaði sveitarfélaginu tæplega 1.5 ma.kr. í tekjur sem eru tæp 9% af skatttekjum. Ekki stór – en mikilvægur hluti af tekjustofnum sveitarfélaga.

Aldís Stefánsdóttir

Flestir sem tjá sig um fasteignaskatta eru almennt sammála því að það sé ósanngjarnt hvernig þeir eru reiknaðir. Að fólk sem á sitt húsnæði og er ekkert á því að fara að selja þurfi að borga hærri skatt af því að nágranninn seldi sína fasteign á hærra verði en sá sem seldi árið áður. Ekkert sérstaklega sanngjarnt kannski en þetta er kerfið sem við búum við. Núverandi meirihluti bæjarstjórnar hefur, líkt og sá sem fór á undan, aðlagað skattprósentuna þannig að hún haldi í við verðlagsþróun en ekki látið þær fasteignahækkanir sem fasteignaeigendur í Mosfellsbæ hafa „notið“ skila sér að fullu í auknum skatttekjum. Það er ágæt leið en betra væri að ríkisvaldið skoðaði leiðir til að bæta tekjustofna sveitarfélaga með öðrum hætti.

Hvað erum við svo að borga fyrir?
Á gjaldahliðinni eru í raun litlar breytingar hlutfallslega á milli ára. Til fræðslumála fara sem fyrr rúmlega helmingur skatttekna Mosfellsbæjar eða um 53%. Samtals fara til fræðslu–, velferðar– og íþrótta- og tómstundamála um 85% af skatttekjum. Það gefur því auga leið að ekki er mikill afgangur til að verja til annarra málaflokka. En þá eru ótalin verkefni

Sævar Birgisson

vegna skipulagsmála, menningarmála, stjórnsýslu o.fl.
Það sem er áhugavert í þessum ársreikningi er hátt fjárfestingarstig. Alls var fjárfest fyrir um 3.3 milljarða króna á síðasta ári. Þar af fóru rúmir 2 milljarðar í skólabyggingar (leik- og grunn). Stærsta einstaka fjárfestingin er bygging á nýjum leikskóla í Helgafellslandi og íþróttahús við Helgafellsskóla. Endurbætur við Kvíslarskóla voru kláraðar og í endurbætur við eldra skólahúsnæði eins og leikskólann Reykjakot og Varmárskóla fóru um 400 milljónir. Þá var 343 milljónum varið til uppbyggingar íþrótta- og tómstundamannvirkja á síðasta ári. Hátt fjárfestingarstig fylgir sveitarfélagi í vexti. Svo hefur verið um nokkra hríð í Mosfellsbæ og verður áfram.
Það er nauðsynlegt að stöðugt sé verið að gæta að heilbrigði og sjálfbærni í rekstri Mosfellsbæjar. Það er svo sannarlega markmiðið áfram á sama tíma og við byggjum upp innviði og veitum framúrskarandi nærþjónustu til íbúa sveitarfélagsins.

Örvar

Halla Karen Kristjánsdóttir
Aldís Stefánsdóttir
Sævar Birgisson
Örvar Jóhannsson
bæjarfulltrúar Framsóknar í Mosfellsbæ

Um safnaðarstarf

Már Karlsson

Hvað skyldi það vera sem dregur fólk til kirkjusóknar og til þátttöku í starfi safnaðar?
Sjálfsagt er margt svarið við því. Trúrækni vafalítið meginástæðan en þarf þó ekki endilega að vera. A.m.k. get ég ekki hælt mér af því að svo hafi verið um mig. Ég hóf að fylgja eiginkonu minni til kirkju þegar við fluttum hingað fyrir meira en fjörtíu árum.

Að sækja kirkjulegar athafnir er á vissan hátt hvíld frá daglegu amstri. Ámóta og margt sem nú er kynnt til þess að hvíla hugann og öðlast innri ró. Að koma til kirkju stendur okkur öllum fyrirhafnarlítið til boða, að jafnaði vikulega og oftar um hátíðar.
Ekki hefur mér síst reynst tónlistin hluti af hvíldinni. Tónlistin sem um aldir hefur orðið til á vegum kirkjunnar til dýpkunar guðsþjónustunnar og hefur óvíða verið fegurri samin.

Sú staðreynd virðist um margt vera orðin gleymd að meðal allra þjóða hafa orðið til trúarbrögð, er mótað hafa siði og venjur sem eru mikill grunnur þjóðlífs og siðmenningar. Ekki geng ég þess dulinn að ég ber virðingu fyrir siðum okkar Íslendinga sem kirkjan hefur mótað. Fólki er almennt mikilvægt að leita til kirkjunnar um skírn, fermingu, hjónavígslur og ekki síst útfarir. Það fyrst talda eru gleðistundir og hjónavígsla er elskendum ógleymnanleg. Hið síðast talda er þeim nánustu afar mikilvæg stund í sorg sinni. Þessir siðir, sem kirkjan svo vel varðveitir og við leitum til á gleði- og sorgarstundum, eru ekki aðeins mér og þeim sem taka þátt í safnaðarstarfi mikilvægir. Þeir eru að vissu leyti grundvöllur sem við byggjum á eins og allar þjóðir enda þótt sinn sé siðurinn í landi hverju.
Fjölbreytni má vera hin æskilegasta í kirkjulegu starfi svo lengi sem haldið er við siðum er vel hafa reynst. Að hlaupa eftir tíðaranda einnar kynslóðar getur leitt athafnir frá meginefni því er hverjum manni má vera undirstaða til vellíðanar og festu í lífinu. Allar tískusveiflur líða undir lok og þykja gjarna hjákátlegar þegar frá líður.

Það kom fram hér í síðasta eintaki þessa ágæta blaðs, Mosfellings, að vissulega getur mannfólkið misstigið sig í safnaðarstarfi sem og í öðru mannlegu starfi.
Meginatriðið er að draga fólk ekki í dilka hvernig svo sem það er af guði gert, heldur virða alla að jöfnu. Að gefa sem flestum kost á að njóta safnaðarstarfs og styðja við safnaðarbörn til þess.
Áframhald lífsins byggist á voninni um að „bráðum komi betri tíð með blóm í haga“. Með það að leiðarljósi og að allir menn, lærðir sem leikir, leitist við að bæta sig, afsaka og fyrirgefa mistök ef orðið hafa, vil ég hvetja fólk til þess að íhuga með sér að leita í ríkari mæli að friðarstundum í samfélagi kirkju sinnar.

Að endingu er ekki úr vegi að ýta við sem flestum til þess að mæta á aðalsafnaðarfund kirkjunnar, sem verður þann 8. maí n.k. kl. 20 í safnaðarheimilinu.
Aðalsafnaðarfundur er öllum opinn en þar er kosið í sóknarnefnd og markar fundurinn á vissan hátt línur í starfi næsta árs.
Safnaðarheimilið er að Þverholti 3, gengið inn á austugafli hússins sem snýr að þar sem nú er veitingastaðurinn Bankinn en var áður útibú Arionbanka. Lyfta er upp í salinn á þriðju hæð.

Már Karlsson

Fjörumór

Guðjón Jensson

Þegar ég las jarðfræði í Menntaskólanum í Hamrahlíð fyrir meira en hálfri öld var lesin nýútkomið rit Þorleifs Einarssonar jarðfræðings sem bar það yfirlætislausa nafn Jarðfræði, saga bergs og lands.
Þetta rit heillaði mig og átti ég oft margar stundir með þessu merka riti löngu eftir að ég las á námsárunum mínum.

Á einum stað segir frá fyrirbærinu fjörumó og minnisstæð er mynd Sigurður Þórarinssonar af fjörumónum yst á Seltjarnarnesi móts við Gróttu. Fjörumó má rekast á nokkuð víða á Íslandi. Auk Seltjarnarness, má finna hann á Kjalarnesi, Akranesi, við Stokkseyri og á Höfn í Hornafirði.

Fjörumór er leifar mýra í landslagi sem sigið hefur vegna jarðskorpuhreyfinga á löngum tíma. Telur Þorleifur að Seltjarnarnes sem og land við innanverðan Faxaflóa hafi sigið um allt að 5 metra á undanförnum 3.000 árum (Jarðfræði Þ.E. 1968, bls. 199).

Fyrir nokkru var ég á gangi um Leirutangann sem teygir sig fram í Leirvoginn. Á stórstraumsflóði verður hann lítil eyja og efst er þar varpstaður ýmissa fuglategunda eins og tjalds. Áður minnist ég þess að kría hafi orpið þar. Nú varð ég var við að eftir stórviðri af vestri fyrr í vetur hafði orðið töluverðar breytingar á tanganum. Nokkur fet af möl hafði skolast burt af vestanverðum tanganum, efnið flust að einhverju leyti ofar á tangann og þrengt að varpstöðvum fuglanna, lagt undir sig nokkra tugi fermetra af melgresi sem þarna vex og er gott skjól fyrir fuglalífið. Þarna á tanganum vestanverðum má sjá fjörumó eins og Þorleifur getur um í jarðfræðibók sinni. Hvet ég sem flesta Mosfellinga að leggja leið sína í fjöru og skoða þetta jarðfræðifyrirbæri.

Nú vil ég taka fram að jarðfræði er fyrst og fremst áhugamál mitt sem og annað sem heyrir náttúrufræðum til. Hefi ég reynt að lesa mig til sem mest og fylgjast vel með.

Fyrir þá sem þykir saga áhugaverð þá eru fornar leifar mannvirkja yst og vestast á Blikastaðanesinu. Kristján Eldjárn þjóðminjavörður og forseti rannsakaði þetta umhverfi á sínum tíma. Birtist grein hans í Árbók fornleifafélagsins 1980 og má nálgast hana hér: https://timarit.is/files/68889713.
Því miður eru þessar minjar að verða eyðingunni að bráð og hverfa okkur sjónum ef ekkert verður að gert. Þarna hafa öldur sjávar skolað í burtu einhverjum metrum og verður það að teljast miður.
Ég hef bent umhverfisnefnd Mosfellsbæjar á þetta mál og vænti þess að það verði skoðað og tekin ákvörðun um hvernig unnt verði að bjarga því sem unnt er frá frekari eyðingu.

Guðjón Jensson
Arnartanga 43
Mosfellsbæ

Blikastaðabærinn – hvað verður um hann?

Kristján Erling Jónsson

Uppbygging á svæðinu kallar á yfirvegaða umræðu og virðingu fyrir þeirri starfsemi sem þar fer nú fram.
Nú liggur fyrir gríðarleg uppbygging á Blikastöðum sem mun móta samfélag okkar til framtíðar. Slíkar framkvæmdir kalla á yfirvegaða umræðu og gagnrýna hugsun, því sporin hræða. Í gegnum tíðina hafa skipulagsákvarðanir verið teknar sem hafa haft óafturkræf áhrif á bæjarmyndina. Við hljótum að spyrja: Var rétt ákvörðun á sínum tíma að byggja Kjarnann í þeirri mynd sem hann er í dag? Er blokkaklasinn í Þverholti miðbær Mosfellsbæjar? Og verða Blikastaðir hinn nýi miðbær?

Menningarstarf sem skiptir máli
Á gamla Blikastaðabænum fer nú fram merkileg og lífleg menningarstarfsemi. Þar hefur Fornvélafélagið & Ferguson-félagið haft aðstöðu í tólf ár. Félagið, sem telur um 330 félagsmenn, er áhugamannafélag um dráttarvélar og sögu landbúnaðarins. Starfsemin byggir á eldmóði og áhuga, og félagið rekur sig alfarið sjálft – án nokkurra opinberra styrkja.
Félagið sér um húsnæðið og umhverfi þess og heldur reglulega fundi með tugum þátttakenda, en hefur því miður enga fasta fundaraðstöðu og þarf því að leigja sal út í bæ fyrir hvern fund. Árlega stendur félagið fyrir opnum degi í maí þar sem starfsemin er kynnt og gestum gefst tækifæri til að skoða vélarnar og þiggja veitingar í boði félagsins og hafa þeir einnig verið virkir þátttakendur í „Í túninu heima“.
Margir félagsmenn eru eldri borgarar og er því mikil umferð af fólki á hverjum degi og mikið spáð, spjallað og spekúlerað og má því í raun segja að þetta sé félagsmiðstöð.

Byggjum á því sem er
Ég sé fyrir mér að á Blikastöðum verði til menningarsetur sem endurspeglar sögu bæjarins og þeirri öflugu starfsemi sem þar hefur verið og er enn í formi menningarstarfs. Þar væri kjörið að hýsa einnig annað menningarlegt og sögulegt efni, til dæmis hernámsafn Tryggva Blumenstein, veita Sögufélaginu aðstöðu og jafnvel færa starfsemi Héraðsskjalasafnsins þangað. Við gætum haft notalegt kaffihús og rými fyrir listamenn til að koma fram og sýna verk sín. Það er fullt tilefni til að ræða möguleikana á nýtingu gamla bæjarins með aðkomu bæjarbúa sem áhuga hafa á málefninu.
Það þarf ekki að finna upp hjólið – við eigum þegar frábæran grunn að menningarstarfsemi sem við ættum að vera stolt af. Byggjum ofan á það sem þegar hefur rætur, og styðjum það sem er að blómstra í bænum okkar.

Hagsmunir í ójafnvægi?
Það sem vekur áhyggjur er sú staðreynd að bankinn á bæði Blikastaði og landið þar í kring, og hefur ráðið talsmann til að kynna sínar hugmyndir og hafa áhrif á umræðuna. Bankinn hefur augljósa fjárhagslega hagsmuni af uppbyggingunni – enda snýst bankastarfsemi um að hámarka verðmæti fjárfestinga.
Mosfellsbær fer hins vegar með skipulagsvaldið. Þannig eru tveir aðilar með ólíka hagsmuni að stýra þessu verkefni. Fyrir mér minnir þetta svolítið á Davíð og Golíat. Þess vegna verðum við, kjörnir fulltrúar bæjarins, að standa í lappirnar, staldra við og tryggja að uppbyggingin sem framundan er sé í sátt við samfélagið og í samræmi við gildi bæjarins okkar.
Við eigum ekki að sætta okkur við uppbyggingu sem þóknast fyrst og fremst fjármagninu. Við eigum að krefjast þess að það sem byggt verður á Blikastöðum nýtist fólkinu í bænum – okkur öllum – og virði söguna, menninguna og samfélagið sem þar er nú þegar lifandi.
Munum það að saga Mosfellsbæjar er sérstök á landsvísu og er fullt tilefni til að koma henni á framfæri fyrir alla landsmenn sem og erlenda gesti.

Kristján Erling Jónsson
Vinur Mosfellsbæjar

Hvert fara skattpeningarnir þínir?

Aldís Stefánsdóttir

Þegar kjörnir fulltrúar fjalla um fjármál sveitarfélaga þá er mikilvægt að þeir geri það með þeim hætti að íbúar skilji stóru myndina.
Það er ósanngjarnt að taka út litla búta af púslinu sem sýna í raun bara það sem fólk vill sýna hverju sinni en lætur þann sem hlustar, eða les, um að geta sér til um hvernig heildarmyndin lítur út í raun og veru. Þannig verður umræðan ómarkviss og full af staðreyndavillum.
Að fjalla um rekstur sveitarfélags er í raun ekki alveg einfalt mál og kannski ekkert voðalega skemmtilegt heldur. En flest viljum við samt vita hvernig gengur og í hvað skattpeningarnir okkar fara.

Hvað má eyða miklu núna?
Þegar við veltum fyrir okkur hvað má eyða miklum peningum í heimilisbókhaldinu þá byrjum við á að skoða tekjurnar ekki satt? Á þessu ári eru áætlaðar tekjur Mosfellsbæjar í A hluta um 21.1 ma.
Af þessum tekjum fara um 11 milljarðar í laun og launatengd gjöld þegar tekið er tillit til nýlegra kjarasamninga. Annar rekstrarkostnaður nemur rúmum 10 milljörðum.
Má ekki alltaf gera betur?
Miðað við þetta umfang þá er nauðsynlegt að það fari fram reglulega skoðun á því hvort hægt sé að gera betur í rekstrinum. Við fjárhagsáætlunargerð ársins 2025 var lagt upp með að leitað yrði leiða við að hagræða um 200 milljónir. En það er um 1% af heildargjöldum. Hagræðingarkrafan var sett á allan rekstur bæjarins. Ekki bara á fræðslumál eða á grunnskólana. Í því felst engin gagnrýni á það sem gert hefur verið. Þetta er einfaldlega eðlileg krafa í rekstri. Sá meirihluti sem fer með stjórnartaumana að þessu sinni telur að stjórnendur stofnana séu vel til þess fallnir að koma með tillögur að því hvar má hagræða. Enda hafa nú þegar verið lagðar fram góðar tillögur sem hafa ekki afgerandi áhrif á reksturinn og fela ekki í sér fækkun stöðugilda né minna þjónustustig. Þær staðhæfingar að þessar hagræðingaraðgerðir séu skaðlegar skólastarfinu og feli í sér þjónustuskerðingu eru rangar.
Að stilla upp einni ákvörðun á móti annarri eins og forvarnarátakinu Börnin okkar og þeirri kröfu að grunnskólarnir okkar (sem velta um sex milljörðum króna) leiti leiða til hagræðingar um samtals 100 milljónir króna á þessu ári er í besta falli einföldun.
Umræðan á síðasta ári og undanfarnar vikur og mánuði um málaflokk barna. Aukningu á vímefnanotkun, ofbeldi, vopnaburði og vanlíðan barna verður að mæta með aðgerðum. Það teljum við okkur hafa gert með afgerandi hætti og erum sátt með þá ákvörðun.

Allar hugmyndir velkomnar
Eins og rakið hefur verið hér þá erum við að vinna með takmarkaða fjármuni. Það er nánast ógjörningur að sækja frekari tekjur þar sem það kæmi illa niður á heimilunum og það er ekki í samræmi við markmið hins opinbera um að lækka verðbólgu og vexti. Þannig verðum við að vinna með gjaldahliðina – þó að það sé einnig afskaplega vandmeðfarið þar sem sveitarfélög veita viðkvæma og mikilvæga nærþjónustu – lögbundna og ólögbundna. Við fetum því stíginn mjóa og reynum að taka góðar ákvarðanir í samstarfi við þau sem veita og þiggja þessa góðu þjónustu.

Aldís Stefánsdóttir
bæjarfulltrúi Framsóknar í Mosfellsbæ og formaður fræðslunefndar